Hayat Sigortasında Beyan Yükümlülüğünün İfası
Taraflar arasında gerçekleştirilen hayat sigortasında sözleşme öncesi beyan yükümlülüğü şarttır. Bunun amacı da, meydana gelme ihtimali olan rizikonun gerçekçi ve doğru şekilde tahmin edilmesi ve haliyle de sigortacının söz konusu riski taşımayı kabul edip etmeyeceğine karar vermesidir. Yani sigortacı, kendisine bildirilen verilerin değerlendirilmesi sonucunda örneğin hayat sigortasına ilişkin sözleşmeyi yapıp yapmayacağına, yapacaksa da hangi şartlarda ve hangi prim oranı ile yapacağına karar verebilecektir.
Sigorta ettirenin beyan yükümlülüğünü doğru ve dürüst şekilde yerine getirme yükümlülüğü olduğu açıktır ki bunların bildirilmemesi kusurlu davranış olarak kabul edilmektedir.
İlgili maddeye göre “Sigorta ettiren sözleşmenin yapılması sırasında bildiği veya bilmesi gereken tüm önemli hususları sigortacıya bildirmekle yükümlüdür. Sigortacıya bildirilmeyen, eksik veya yanlış bildirilen hususlar, sözleşmenin yapılmamasını veya değişik şartlarda yapılmasını gerektirecek nitelikte ise, önemli kabul edilir. Sigortacı tarafından yazılı veya sözlü olarak sorulan hususlar, aksi ispat edilinceye kadar önemli sayılır.”
Hayat sigortaları genel şartları C.2-2 maddesinde de, “Gerek sigorta ettiren gerekse sigortalı ve temsilci, sigorta sözleşmesinin yapılması sırasında kendisince bilinen ve sigortacının sözleşmeyi yapmamasını veya daha ağır şartlarla yapmasını gerektirecek bütün halleri bildirmekle yükümlüdür” şeklinde ifade edilmiştir. Madde içeriklerinden de sigorta ettirenin beyan yükümlülüğünün ne derece önemli olduğu anlaşılmaktadır.
Sigorta ettirenin beyan yükümlülüğünün manası, sigorta ettirenin “bildiği veya bilmesi gereken” hususlar ile sınırlandırılmıştır. Dolayısıyla, sigorta ettirenin bilmediği bir husus nedeniyle sigortacı ödeme yapmaktan kaçınamaz. Beyan yükümlülüğünün anlamı ve kapsamı belirlenirken önemli olan o gizlenen beyanın, sözleşmenin yapılmamasını veya değişik şartlarda yapılmasını gerektirecek hususların olup olmadığıdır.
Hayat Sigortalarında riziko şahsının bildirmesi gereken hayatının devamını etkileyebilecek hastalıklar ve sağlık durumu olup olmadığıdır. Daha önce geçirilen rahatsızlıklar, kalıtsal hastalıklar, risk ve belirlenecek prim miktarına etki edeceği için bildirilmesi gereken önemli hususlar arasındadır.
