Koronavirüs ve İşverenin Yükümlülükleri
2020 yılının Aralık ayında Çin’in Vuhan kentinde ortaya çıkan ve dünyada bir çok ülkede görülen Koronavirüs (COVID-19) salgın hastalığı sebebiyle, Dünya Sağlık Örgütü tarafından 11 Mart 2020 tarihinde pandemi ilan edilmiştir. Söz konusu virüsün ülkemizde de görülmesi sebebiyle ülkede de bir takım önlemler alınmıştır. Salgının durdurulması ve pandeminin sona ermesi amacıyla ülkemizde okulların tatil edilmesi, şehirler arası seyahat yasakları, karantinalar, evden çalışma, 65 yaş ve üzerine ile 20 yaş altındaki kişiler hakkında sokağa çıkma yasağı getirilmesi gibi bir takım önlemler alınmıştır. Söz konusu kısıtlamalar sebebiyle kimi iş yerlerinde ücretsiz-ücretli izne ayrılmalar olduğu gibi evden çalışma yapma gibi önlemler alınmıştır. Kısmen de olsa sokağa çıkma yasağı uygulanması, bazı iş yerlerinin kapatılmak zorunda olması vb sebeplerle bir çok iş yeri faaliyetleri durmuştur. Ancak evden çalışmaya müsait olmayan iş yerlerinde ya da evden çalışma seçeneğini uygulamaya müsait alt yapısı olmayan iş yerlerinde çalışmalar devam etmek zorunda kalmıştır. İşte bu gibi durumlarda iş verenin iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerinin alması hususundaki sorumluluğuna değinmek gerekecektir.
İşveren tarafından alınması gereken önlemlere 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’nda değinilmektedir. İş verenin bu bağlamdaki yükümlülükleri kanunda madde madde aşağıdaki gibi sıralanmıştır.
- Mesleki risklerin önlenmesi, eğitim ve bilgi verilmesi dahil her türlü tedbirin alınması, organizasyonun yapılması, gerekli araç ve gereçlerin sağlanması, sağlık ve güvenlik tedbirlerinin değişen şartlara uygun hale getirilmesi ve mevcut durumun iyileştirilmesi için çalışmalar yapmak,
- İş yerinde alınan iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerine uyulup uyulmadığını izlemek, denetlemek ve uygunsuzlukların giderilmesini sağlamak,
- Risk değerlendirmesi yapmak veya yaptırmak,
- Çalışana görev verirken, çalışanın sağlık ve güvenlik yönünden işe uygunluğunu göz önüne almak,
- Yeterli bilgi ve talimat verilenler dışındaki çalışanların hayati ve özel tehlike bulunan yerlere girmemesi için gerekli tedbirleri almak.
Kanun iş verenin bu doğrultudaki sorumluluklarını belirlemiştir. Günümüz sorunu olan Koronavirüs bakımından değerlendirecek olursak iş verenin çalışanları bakımından alması gereken önlemler şöyle sıralanabilir;
- İşçilerin koronavirüs hakkında ve söz konusu virüsten korunma yolları hakkında bilgilendirilmeleri,
- İş yerlerinde virüse karşı etkili dezenfektasyon çalışması yaptırması,
- İşçilere koruyucu malzemelerin(maske,eldiven,dezenfektasyon amaçlı el temizleme jelleri vb.) teminini sağlamalıdır.
- İşveren Kanun’da belirtilen yükümlülüklerini yerine getirmekten imtina ederse ve bu yükümlülüklere aykırı hareket eder ise hem cezai hem de hukuki sorumlulukları olacağı açıktır.
Öte yandan işçilerin, gerekli tedbirler alınıncaya kadar çalışmaktan kaçınma hakkı bulunduğu gibi , talep etmelerine rağmen gerekli tedbirlerin alınmaması halinde İş Kanunu’nun 24. maddesine göre iş sözleşmelerini haklı nedenle fesih etme hakkına da sahiptirler.
