T.C. YARGITAY
3.Hukuk Dairesi
Esas: 2015/9758
Karar: 2016/10161
Karar Tarihi: 27.06.2016
NİŞAN HEDİYELERİNİN İADESİ DAVASI – DAVA EDİLMEYEN FAKAT DİĞER DAVACILAR İÇİN İADESİ İSTENİLEN TAKILAR DEĞERLENDİRMEYE ESAS ALINARAK VE TALEPLE BAĞLILIK KURALINA AYKIRI OLACAK ŞEKİLDE HÜKÜM TESİSİ – HÜKMÜN BOZULMASI
ÖZET: Mahkemece; davacılardan … yönünden, dava edilmeyen fakat diğer davacılar için iadesi istenilen takılar değerlendirmeye esas alınarak ve taleple bağlılık kuralına da aykırı olacak şekilde, davacı …için dava dilekçesinde talep edilmeyen takıların aynen ya da bedellerinin iadesine ilişkin yazılı şekilde hüküm tesis edilmesi usul ve yasaya aykırı görülmüş, bu husus bozmayı gerektirmiştir.
(4721 S. K. m. 122) (6100 S. K. m. 25, 26)
Dava: Taraflar arasındaki nişan bozulması nedeniyle, nişan hediyelerinin iadesi davasının mahkemece yapılan yargılaması sonucunda, davanın davacı …yönünden kısmen kabulüne, diğer davacılar yönünden husumetten reddine yönelik olarak verilen hükmün, süresi içinde davalı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine; temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra, dosya içerisindeki kağıtlar okunup gereği düşünüldü:
Davacılar vekili dilekçesinde; davalı ile müvekkillerinden …’ın 18/07/2010 tarihinde sözlenip 28/07/2011 nişan törenlerinin yapıldığını, davalının hiçbir ciddi sebep ileri sürmeden nişanı bozduğunu, müvekkili ….diğer davacılar olan aile üyelerinin söz kesiminden nişanın bozulduğu tarihe kadar bir çok ziynet eşyası ile kullanılmamak üzere evlilik hazırlığı anlamında bazı eşyalar alındığını, bunların hediye olarak davalıya teslim edildiğini, davalının nişanın bozulmasından kısa bir süre sonra 3. bir kişiyle nişanlandığını, nişan hediyelerinin davalıdan istenmesine rağmen davalının bunları geri iade etmeyeceğini söylemesi üzerine noter ihtarı çekildiğini, noter ihtarına da davalının olumsuz yanıt verdiğini, bu nedenle davalının haksız yere nişanı bozması sebebi ile müvekkili tarafından verilen nişan hediyelerinin aynen iadesine, olmadığı taktirde bedelleri toplamı olan 25.000 TL nin nişan hediyelerinin iadesi için keşide edilen ihtarnamenin tebliğ tarihi 27.12.2012′ den itibaren yasal faizi ile birlikte davalıdan tahsiline karar verilmesi talep ve dava etmiştir.
Davalı vekili dilekçesinde; ,nişanın davacı …tarafından bozulduğunu, mutat sayılan hediyelerin iadesinin istenemeyeceğini, müvekkilinde sadece nişan yüzüğü, değeri 350 TL olan yeşil altın kolye ve bileklik ile söz sırasında takılan bileklikten ibaret takıların kaldığını, davacının takıldığını iddia ettiği takıların takılmadığını, takıldığını kabul ettikleri takıların ise davacı tarafın altınların kendi evlerinde kasada saklanması yönündeki yoğun istek ve baskısı sonucu, 2012 yılı Ağustos ayı içerisinde davacı tarafa teslim edildiğini, mutat hediye kapsamındakiler dışındaki hediyeleri teslime hazır olduklarını belirterek, davanın reddini savunmuştur.
Mahkemece;”……ve …’ın dava dilekçelerinde verdikleri gömlek vs. gibi hediyelerin iadesini istemişlerdir. Nişan bozulmasına dayalı hediye iade davaları nişanlılar arasında görülebileceğinden, bu davacıların açtığı davanın husumet nedeniyle reddi gerekmiştir. Davacı …ise nişanda takılan takıların iadesini istemektedir… Ancak dinlenen tanık beyanlarıyla nişanın bozulmasından sonra takılan takıların davalıda kaldığı anlaşılmakla…” gerekçesiyle davacılar … …’ın davalarının husumetten dolayı reddine, davacı …’ın davasının kısmen kabulü ile1 adet 14 ayar söz yüzüğü, 10 gram (gramı 50,31 TL den) 503,10 TL ,1 adet 22 ayar altın küpe, 4 gram (gramı 78,77 TL den) 315,08 TL ,1 adet altın zincir ve kolye ucu 14 ayar, 12 gram (gramı 50,31 TL den) 603,72 TL ,1 adet 22 ayar altın bilezik, 20 gram (gramı 78,77 TL den) 1575,40 TL ,1 adet 14 ayar altın bilezik, 15 gram (gramı 50,31 TL den) 757,65 TL ,1 adet 22 ayar altın nişan yüzüğü, 9 gram (gramı 78,77 TL den) 708,93 TL ,1 adet 22 ayar altın bilezik, 22 gram (gramı 78,77 TL den) 1732,94 TL ,1 adet 22 ayar altın set, (gerdanlık, küpe bilezik) 65 gram (gramı 78,77 TL den) 5.120,05 TL ,1 adet 22 ayar bombeli bilezik, 12 gram (gramı 78,77 TL den) 945,24 TL ,1 adet 22 ayar bombeli bilezik, 8 gram (gramı 78,77 TL den) 630,16 TL ,1 adet 22 ayar bombeli bilezik, 5 gram (gramı 78,77 TL den) 393,85 TL ,1 adet 22 ayar yarım cumhuriyet altın 275,69 TL değerindeki altının aynen iadesine, bu olmadığı takdirde bedelleri toplamı 13.558,81 TL’nin dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalıdan tahsili ile davacıya ödenmesine karar verilmiş, hüküm davalı vekili tarafından temyiz edilmiştir.
Uyuşmazlık, davacılardan …ile davalı arasındaki nişanın bozulmasından kaynaklanan nişan hediyelerinin iadesine ilişkindir.
Kural olarak nişan, evlenme dışında bir nedenden dolayı sona ererse, nişanlıların birbirlerine veya ana ve babanın ya da onlar gibi davrananların diğer nişanlıya vermiş oldukları alışılmışın dışındaki hediyeler, verenler tarafından geri istenebilir. Hediye aynen veya mislen geri verilemiyorsa, sebepsiz zenginleşme hükümleri uygulanır. (TMK m.122)
Dava ve cevap dilekçesinde bildirilen vakıaların doğru olduğu yargılama sırasında ispat edilirse, tarafların talep sonuçları bu duruma göre kabul veya reddedilecektir.
Kanunda öngörülen istisnalar dışında, hâkim, iki taraftan birinin söylemediği şeyi veya vakıaları kendiliğinden dikkate alamaz ve onları hatırlatabilecek davranışlarda dahi bulunamaz. (HMK. m. 25/1)
Hakim, tarafların talep sonuçları ile bağlı olup, ondan fazlasına veya başka bir şeye karar veremez.(HMK. m.26)
Somut olayda, davacılar; …(nişanlı) ve …’ın anne, babası, ağabeyi, ablası, halası, amcası olan diğer davacılardır. Dava dilekçesi içeriğinden davacı …’in talep ettiği takılar 5.40 gr. 22 ayar bileklik ve 5.71 gr. 22 ayar altın kolyeden ibarettir. Bu husus hakkında davacılar vekili tarafından mahkemeye sunulan 07.10.2013 havale tarihli dilekçe içeriğinde de açıklama yapılmış ve davacı …için delil listeleri ekinde yer alan verilen hediyelerin listesinin 48. sırasında yer alan 5 gr. ağırlığında bir bileklik ile 5 gr. ağırlığında bir adet altın kolyenin dava edildiği belirtilmiştir.
Hal böyle olunca, mahkemece; davacılardan … yönünden, dava edilmeyen fakat diğer davacılar için iadesi istenilen takılar değerlendirmeye esas alınarak ve taleple bağlılık kuralına da aykırı olacak şekilde, davacı …için dava dilekçesinde talep edilmeyen takıların aynen ya da bedellerinin iadesine ilişkin yazılı şekilde hüküm tesis edilmesi usul ve yasaya aykırı görülmüş, bu husus bozmayı gerektirmiştir.
Bundan ayrı, mahkemece; davacı …dışındaki davacıların davalarının reddine karar verilmesine rağmen, davada kendisini vekille temsil ettiren davalı yararına vekalet ücretine hükmedilmemiş olması da isabetli bulunmamış, bozmayı gerektirmiştir.
Sonuç: Yukarıda açıklanan esaslar gözönünde tutulmaksızın yazılı şekilde hüküm tesisi isabetsiz, temyiz itirazları bu nedenlerle yerinde olduğundan kabulü ile hükmün HUMK.nun 428.maddesi gereğince BOZULMASINA ve peşin alınan temyiz harcının istek halinde temyiz edene iadesine, 27.06.2016 tarihinde oybirliği ile karar verildi.
