T.C. YARGITAY
21.Hukuk Dairesi
Esas: 2020/715
Karar: 2020/2992
Karar Tarihi: 30.06.2020
TESPİT DAVASI – YETKİNİN KAMU DÜZENİNE İLİŞKİN OLMADIĞI, KESİN YETKİ KURALI BULUNMADIĞI GÖZETİLEREK DAVANIN GÖRÜLMESİNE DEVAM EDİLMESİ – HÜKMÜN BOZULMASI
ÖZET: Dava, davacının 1975 yılından 2003 yılına kadar her yıl Haziran-Eylül ayları arasında davalı işverene ait iş yerinde geçen ve Kuruma bildirilmeyen sigortalı çalışmalarının tespiti istemine ilişkindir. Mahkemece, davanın niteliğinin hizmet tespiti olduğu ve niteliği itibari ile kamu düzenini ilgilendiren, dava şartlarının resen gözetilmesi gereken davalardan olduğu, davalının adresinin … Mahallesi olduğu, davaya konu işin yapıldığı … Köyü’nün … ilçe yargı çevresi sınırında kaldığı, dava dilekçesinde bu hususun sehven … olarak belirtildiğinin düşünüldüğü, her ne kadar Mahkemece dosyada uzunca bir süre yargılama yapılmış ise de, Mahkeme yetkili Mahkeme olmadığından gerekli işlemler talimat aracılığı ile yapılmak zorunda olup, yazılan müzekkere dönüşleri ve işlemler için süreç uzayacak olup, bu durum usul ekonomisi ilkesine aykırılık teşkil edeceğinden yetki hususu resen gözetilerek … Asliye Hukuk Mahkemesi’nin yetkili olduğu gerekçesiyle HMK.nun ilgili maddeleri uyarınca Mahkemenin yetkisizliğine, … Asliye Hukuk Mahkemesinin yetkili Mahkeme olduğunun tespitine, kararın kesinleşmesini müteakip dosyanın yetkili … Asliye Hukuk Mahkemesine talep halinde gönderilmesine karar verilmiş, hüküm davacı vekili tarafından temyiz edilmiştir. Yetkinin kamu düzenine ilişkin olmadığı hallerde yetki itirazının cevap dilekçesinde ileri sürülmesi gerekir . (H.M.K. 19/2) Kesin yetki kuralı bulunmadığı durumlarda, hakim doğrudan (re’sen) yetkisizlik kararı veremez. Somut olayda, yetkinin kamu düzenine ilişkin olmadığı, kesin yetki kuralı bulunmadığı gözetilerek, davanın görülmesine devam edilmesi gerekirken, mahkemece re’sen yetkisizlik kararı verilmesi usul ve yasaya aykırı olup bozmayı gerektirir. O halde davacı vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır. Sonuç: Hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA karar verilmiştir.
(6100 S. K. m. 19)
Davacı, davalılardan iş verene ait iş yerinde 1975-2003 yılları arasında her yıl Haziran-Eylül ayları arasında sezonluk olarak geçen ve Kurum’a bildirilmeyen çalışmalarının tespitine karar verilmesini istemiştir. Mahkeme ilamında belirtildiği şekilde yetkisizliğine karar vermiştir. Hükmün davacı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan sonra düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okundu, işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar verildi.
Dava, davacının 1975 yılından 2003 yılına kadar her yıl Haziran-Eylül ayları arasında davalı işverene ait iş yerinde geçen ve Kuruma bildirilmeyen sigortalı çalışmalarının tespiti istemine ilişkindir. Mahkemece, davanın niteliğinin hizmet tespiti olduğu ve niteliği itibari ile kamu düzenini ilgilendiren, dava şartlarının resen gözetilmesi gereken davalardan olduğu, davalının adresinin … Mahallesi olduğu, davaya konu işin yapıldığı … Köyü’nün … ilçe yargı çevresi sınırında kaldığı, dava dilekçesinde bu hususun sehven … olarak belirtildiğinin düşünüldüğü, her ne kadar Mahkemece dosyada uzunca bir süre yargılama yapılmış ise de, Mahkeme yetkili Mahkeme olmadığından gerekli işlemler talimat aracılığı ile yapılmak zorunda olup, yazılan müzekkere dönüşleri ve işlemler için süreç uzayacak olup, bu durum usul ekonomisi ilkesine aykırılık teşkil edeceğinden yetki hususu resen gözetilerek … Asliye Hukuk Mahkemesi’nin yetkili olduğu gerekçesiyle HMK.nun ilgili maddeleri uyarınca Mahkemenin yetkisizliğine, … Asliye Hukuk Mahkemesinin yetkili Mahkeme olduğunun tespitine, kararın kesinleşmesini müteakip dosyanın yetkili … Asliye Hukuk Mahkemesine talep halinde gönderilmesine karar verilmiş, hüküm davacı vekili tarafından temyiz edilmiştir.
Yetkinin kamu düzenine ilişkin olmadığı hallerde yetki itirazının cevap dilekçesinde ileri sürülmesi gerekir . (H.M.K. 19/2) Kesin yetki kuralı bulunmadığı durumlarda, hakim doğrudan (re’sen) yetkisizlik kararı veremez. Somut olayda, yetkinin kamu düzenine ilişkin olmadığı, kesin yetki kuralı bulunmadığı gözetilerek, davanın görülmesine devam edilmesi gerekirken, mahkemece re’sen yetkisizlik kararı verilmesi usul ve yasaya aykırı olup bozmayı gerektirir. O halde davacı vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
Sonuç: Hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde temyiz edene iadesine, 30/06/2020 tarihinde oybirliği ile karar verildi.
