TC YARGITAY
21.Hukuk Dairesi
Esas: 2013/3854
Karar: 2013/4046
Karar Tarihi: 06.03.2013
TESPİT DAVASI – YURTDIŞINDA GEÇEN ÇALIŞMALARININ TESPİTİ – BORÇLANMA TALEBİ – ÜLKEMİZDE SİGORTALILIK BAŞLANGIÇ TARİHİ OLARAK KABULÜ İSTEMİ – TALEP TARİHİNDEKİ
ÖZET: Dava,…. doğumlu davacının Almanya’da rant sigortasına girdiği…. tarihinin ülkemizde sigortalılık başlangıç tarihi olarak kabulü istemine tıklayın. Somut olayda, davacının borçlanma talep tarihi…. olup bu ürünü önce Türkiye’de sigortalılığı lazım. Yurtdışı borçlanması için talepte olduğu üzerine…. 551 sayılı Kanun’un ilgili sigortalı tescili yapımı olup 3201 numaralı Kanun’un ilgili maddesine göre yurtdışı hizmet borçlanmasına ait sürelerin 5510 sırada Kanun ‘
(2709 SKm, 90) (5510 SKm, 4, 38) (506 SKm, 20) (3201 SKm, 5)
Dava: Davacı, yurtdışında geçen çalışmalarının tespitiyle, borçlanma talebinin kabulüne, burada Kurum işleminin iptaline karar vermesini isteyerek.
Mahkeme ilamında belirtildiği şekilde, isteğin kabulüne karar vermiştir.
Hükmün, davalı vekili olduğu temyizden önce temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşılıyor ve Tetkik Hakimi S. Ö. önceden yazılmış raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü
Karar: 1- Dosyadaki yazılara, toplanan delillere, hükmün dayandığı duruma göre nedenlere göre davalı Kurumun aşağıdaki bendin kapsamlıı başka temyiz itirazlarının reddine,
2- Dava, 1.9.1949 doğumlu davacının Almanya’da rant sigortasına girdiği 14.06.1969 tarihinin ülkemiz sigortalılık başlangıç tarihi olarak kabulü istemine istediğinizdir.
Mahkemece, davanın kabulü ile davacının Alman Rant sigortasına girdiği 14.06.1969 tarihinin Türkiye’deki şirket açılışını belirleyenlerin belirlenmesi, davacının borçlanma talebini reddeden kurum işleminin iptal edilmesi ve talep edilen ilk prim borçlanma hakkı tarihi tarihi belli oldu.
5510 sırada Kanun’un 38. maddesine göre malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortalarının uygulanabilmesi için yaptırılabilir sigortalılık süresinin başlangıcı; sigortatalının, 5417, 6900, 506, 1479, 2925, 2926, 5434 sayılı Kanunlar ile 506 numaralı Sosyal Sigortalar edilir. Uluslararası sosyal güvenlik sözleşmeleri hükümleri saklıdır.
Bu Kanunun uygulanmasında 18 yaşından önce malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortalarında taf olanların sigortalılık süresi, 18 yaşını doldurdukları tarihte başlamış kabul edilir. Bulayın önceki süreler için ödenen malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primleri, prim ödeme gün sayısı hesaplarının dahil edildi.
3201 numara Kanun’un 17.04.2008 tarih ve 5754 sayısı Kanun ile değişik 5.maddesinin oğlu fıkrasında > 02.05.1984 tarihinde İmzalanan ve 05.12.1984 tarihinde 3241 numaralı Kanunla onaylanıp 01.04.1987 tarihinde bulabileceğiniz ve Anayasa’nın 90. maddesinde bulunan 90. maddesiyle ilgili yöntemine göre sıralanır bulunan 30 Nisan 1964 tarihinde Türk Alman Sosyal Güvenlik Sözleşmesine Ek Sözleşmenin 29. maddesinin 4.bendi hükmü şu anda yurtdışında ilk temerrüde başlanılan tarihin ülkemizdeki sigortalılık başlangıç tarihi olarak kabul edildi.
Yurtdışında iken fiili (eylemli) ‘nin çalışma halindeyken o zamanki sosyal güvenlik yönetimi ve buna göre açık bir şekilde yapılması gereken dönemler ile ev hanımı olarak geçen süre tarihi olarak kabul edilebilir olamaz.
Somut olayda, davacının 14.06.1969-20.09.1969 tarihleri arasında <Gebelik / Analık Koruması> vardı. Fiyatı ayarlandıranız ve fiili (eylemli) çalışmanın 08.05.1972 tarihinde başladığıydılandıla 18 yaşını doldurulmuş oldu. olarak kabulü mümkün değildir. Almanya’da fiili (eylemli) çalışmasının başladığı mahkemece, önünde yer alan maddi ve hukuki otoriter gözetilerek davacının daveti başında çalışılıyor başladığı 08.05.1972 tarihinin ülkemizin ilk doğum tarihi ve ilk hazırlık usulünün yapılmasına neden oldu.
Öte yandan davacı borçlanmanın 5510 numaralı Kanun’un (4/1-a) bendi bağlantısı sigortalılık haline bağlı olarak geçmiş geçmiş sayılacağının tespitini istemektedir. Davut 15.6.2012 tarihinde dilekçesi ve kuruma gidenurarak yurtdışı borçlanmasına ilişkin ödenecek preste 5510 tarihli Kanun’un (4/1-a) bendişte sigortalılık haline göre sıralanan sayılacağının kabulünü talep ediyor ise burada ise de kurumun davacıyı 5510’da Kanun’un (4 / 1- b) bendiğini tescil etmek yoluyla açık kapalı olarak davacının bu isteğini reddettiği anlaşıldı.
Uyuşmazlık, davacının yurtdışı hizmet borçlanmasına ait sürelerinin 5510’su Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununa göre hangi sigortalılık haline göre sıralanan sayılacağının olduğu noktayı toplanıyor.
3201 sayılı Yurt Dışında Bulunan Türk Vatandaşlarının Yurt Dışında Geçen Sürelerinin Sosyal Güvenlikleri Bakımından Değerlendirilmesi Hakkında Kanun’un 5. maddesine 17.04.2008 tarih ve 5754 sayılı Kanun’un 79. maddesi ile eklenen (yürürlük tarihi 08.05.2008) 4.fıkraya göre <Yurtdışı hizmet borçlanmasına ait süreler 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununa göre hangi sigortalılık haline göre geçmiş sayılacağının belirlenmesinde; Türkiye’de sigortalılıkları varsa borçlanma talep tarihindeki en son sigortalılık haline göre, sigortalılıkları yoksa aynı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamında geçmiş sigortalılık süresi olarak kabul edilir.>
Somut olayda, davacının borçlanma talep tarihi 25.06.2012 olup bu tarihten önce Türkiye’de sigortalılığı bulunmamaktadır. Yurtdışı borçlanması için talepte bulunması üzerine 25.6.2012 tarihi itibariyle 5510 sayılı Kanun’un (4/1-b) bendi kapsamında sigortalı tescili yapılmış olup 3201 sayılı Kanun’un 5.maddesinin 4.fıkrasına göre yurtdışı hizmet borçlanmasına ait sürelerin 5510 sayılı Kanun’un (4/1-b) bendi kapsamında sigortalılık haline göre geçmiş sayılacağına ilişkin Kurum işlemi doğru olduğu halde mahkemece yerinde olmayan gerekçeyle davacının borçlanma talebini reddeden kurum işleminin iptaline ve talep tarihindeki prim üzerinden borçlanma hakkı olduğunun tespitine karar verilmesi usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O halde davalı Kurumun bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
Sonuç: Hükmün birinde neden nedenlerle BOZULMASINA, 06.03.2013 tarihinde oybirliği ile karar verildi. (¤¤)
Sinerji Mevzuat ve İçtihat Programı
