T.C. YARGITAY
21.Hukuk Dairesi
Esas: 2013/2521
Karar: 2013/3023
Karar Tarihi: 20.02.2013
TESPİT DAVASI – YURTDIŞINDAKİ RANT SİGORTASINA GİRİŞ TARİHİNİN SİGORTALILIK BAŞLANGIÇ TARİHİ OLARAK KABULÜ İSTEMİ – EYLEMLİ ÇALIŞMA VE ON SEKİZ YAŞIN İKMALİ – DAVANIN KISMEN KABULÜ GEREĞİ – HÜKMÜN BOZULDUĞU
ÖZET: Dava, 15.05.1971 doğumlu davacının 08.12.1992 olan A…’da rant sigortasına giriş tarihinin ülkemizde sigortalılık başlangıç tarihi olarak kabulü istemine ilişkindir. Somut olayda, davacının 08.12.1992-30.09.1995 tarihleri arasında <Gebelik/Analık Koruması> ve <Çocuk Yetiştirme> nedeniyle sigorta kapsamına alındığı ve bu dönemde fiili (eylemli) çalışmasının bulunmadığı anlaşılmakla 08.12.1992 tarihinin ülkemizde sigortalılık başlangıç tarihi olarak kabulü mümkün değildir. Davacının yurt dışındaki fiili (eylemli) çalışması ilk kez 04.09.1995 tarihinde başlamış ve bu tarih itibariyle zorunlu sigorta kapsamına alınmış olup davacının bu tarihte 18 yaşını da ikmal ettiği anlaşılmakla davanın kısmen kabulü ile davacının sigortalılık başlangıç tarihinin 04.09.1995 olduğunun kabulüne karar verilmesi gerekirken mahkemece bu maddi ve hukuki olgular nazara alınmaksızın yerinde olmayan gerekçeyle karar verilmesi usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
(Türkiye Cumhuriyeti İle Federal Almanya Cumhuriyeti Arasında Sosyal Güvenlik Konusunda Yapılan Sözleşme n. 29) (5510 S. K. m. 38) (506 S. K. Geç. m. 20) (3201 S. K. m. 5)
Dava: Davacı, yurt dışında çalışmaya başladığı 18 yaşını ikmal ettiği tarihin Türkiye içinde hizmet başlangıcı olduğunun tespitine karar verilmesini istemiştir.
Mahkeme ilamında belirtildiği şekilde, isteğin kabulüne karar vermiştir.
Hükmün, davalı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hakimi S. Ö. tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kâğıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
Karar: Dava, 15.05.1971 doğumlu davacının 08.12.1992 olan Almanya’da rant sigortasına giriş tarihinin ülkemizde sigortalılık başlangıç tarihi olarak kabulü istemine ilişkindir.
Mahkemece, davanın kabulüne karar verilmiştir.
5510 Sayılı Kanunun 38. maddesine göre malullük, yaşlılık ve ölüm sigortalarının uygulanmasında dikkate alınacak sigortalılık süresinin başlangıcı; sigortalının, 5417, 6900, 506, 1479, 2925, 2926, 5434 Sayılı Kanunlar ile 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanunu’nun geçici 20’nci maddesi kapsamındaki sandıklara veya 5510 Sayılı Kanuna tabi olarak malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortalarına tabi olarak ilk defa kapsama girdiği tarih olarak kabul edilir. Uluslararası sosyal güvenlik sözleşmeleri hükümleri saklıdır.
Bu Kanunun uygulanmasında 18 yaşından önce malullük, yaşlılık ve ölüm sigortalarına tabi olanların sigortalılık süresi, 18 yaşını doldurdukları tarihte başlamış kabul edilir. Bu tarihten önceki süreler için ödenen malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortalan primleri, prim ödeme gün sayılarının hesabına dahil edilir.
3201 Sayılı Kanunun 17.04.2008 tarih ve 5754 Sayılı Kanun ile değişik 5. maddesinin son fıkrasında <Sosyal güvenlik sözleşmesi yapılmış ülkelerdeki hizmetlerini, bu kanuna göre borçlananların, sözleşme yapılan ülkede ilk defa çalışmaya başladıktan tarih, ilk işe giriş tarihi olarak dikkate alınmaz.> hükmü bulunmakta ise de 02.11.1984 tarihinde imzalanan ve 05.12.1984 tarihli 3241 Sayılı Kanunla onaylanıp 01.04.1987 tarihinde yürürlüğe giren ve Anayasa’nın 90. maddesi uyarınca yöntemine göre yürürlüğe girmiş uluslararası sözleşme olarak 3201 Sayılı Kanunun 5. maddesinden önce uygulanma önceliğine sahip bulunan 30 Nisan 1964 tarihli Türk Alman Sosyal Güvenlik Sözleşmesine Ek Sözleşme’nin 29. maddesinin 4. bendi hükmü uyarınca yurt dışında ilk defa çalışmaya başlanılan tarihin ülkemizde sigortalılık başlangıç tarihi olarak kabul edilmesi gerekmektedir.
Yurt dışında iken fiili (eylemli) çalışması bulunmadığı halde o ülkenin sosyal güvenlik mevzuatına göre yardım niteliğinde ödeme yapılan dönemler ile ev hanımı olarak geçen sürelerin Türk Alman Sosyal Güvenlik Sözleşmesine Ek Sözleşme’nin 29. maddesinin 4. bendi anlamında yurt dışında geçen çalışma olarak nitelendirilmesi mümkün olmadığından ülkemizde sigortalılık başlangıç tarihi olarak kabul edilmesi mümkün değildir.
Somut olayda, davacının 08.12.1992-30.09.1995 tarihleri arasında <Gebelik/Analık Koruması> ve <Çocuk Yetiştirme> nedeniyle sigorta kapsamına alındığı ve bu dönemde fiili (eylemli) çalışmasının bulunmadığı anlaşılmakla 08.12.1992 tarihinin ülkemizde sigortalılık başlangıç tarihi olarak kabulü mümkün değildir. Davacının yurt dışındaki fiili (eylemli) çalışması ilk kez 04.09.1995 tarihinde başlamış ve bu tarih itibariyle zorunlu sigorta kapsamına alınmış olup davacının bu tarihte 18 yaşını da ikmal ettiği anlaşılmakla davanın kısmen kabulü ile davacının sigortalılık başlangıç tarihinin 04.09.1995 olduğunun kabulüne karar verilmesi gerekirken mahkemece bu maddi ve hukuki olgular nazara alınmaksızın yerinde olmayan gerekçeyle yazılı şekilde karar verilmesi usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O halde davalı kurumun bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
Sonuç: Hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, 20.02.2013 gününde oybirliği ile karar verildi. (¤¤)
Sinerji Mevzuat ve İçtihat Programı
